De familie Vitis Vinifera

Druivenverwantschap

Een aantal jaar geleden, bezocht ik een presentatie van Dr José Vouillamoz (@josegrapes) een bioloog die druivenverwantschap onderzoekt. De meeste druiven waar wijn van gemaakt wordt, zijn afkomstig van Vitis Vinifera Vinifera, de gedomesticeerde versie van Vitis Vinifera Silvestris, een bosklimplant. Deze soort kent drie rassen, occidentalis, pontica en orientalis. Tot zo ver nog geen namen die we herkennen van de wijnwinkel.

Binnen deze rassen zijn er zo’n 5.000 tot 10.000 cultivars bekend met bekende namen als Pinot, Chardonnay, Syrah en Sauvignon Blanc. De meeste van deze cultivars zijn natuurlijke kruisingen in de wijngaard en met DNA onderzoek is het nu mogelijk verwantschap aan te tonen. Zo is Cabernet Sauvignon inderdaad een natuurlijke kruising tussen Cabernet Franc en Sauvignon Blanc en weten we eindelijk dat Müller-Thurgau een in het lab gekruiste druif is met als ouders Riesling en Madeleine Royale (en niet Silvaner).

Syrah

Met uitgebreid onderzoek naar druiven DNA heeft Vouillamoz een aantal zeer interessante ontdekkingen gedaan van de herkomst van druiven, die langdurige debatten in wijnland beëindigden, door soms beide posities naar het rijk der fabelen te zenden. Syrah werd lang verondersteld direct afkomstig te zijn uit het Midden-Oosten en dan precies uit de stad Shiraz in Perzië. Onderzoek op Syrah toonde aan dat de druif een nakomeling is van Mondeuse Blanche uit de Savoie en Dureza, uit de Rhône. Een lokale Franse held dus. Dureza is bovendien een kleinkind van Pinot. Hoewel de relatie theoretisch ook andersom kan zijn doordat er ontbrekende schakels zijn, is dit de meest waarschijnlijke relatie. Pinot wordt namelijk vaker een veel eerder genoemd in de literatuur dan Dureza. Dit duidt op een oudere oorsprong. Zie voor de meest waarschijnlijke stamboom: winegrapes.org.

Gouais Blanc

Van alle bekende druivensoorten is Gouais Blanc misschien wel de meest promiscue ter wereld! “Gouais Blanc zegt u? Nog nooit van gehoord”. Dat is niet zo gek, aangezien er maar zeer weinig Gouais Blanc (gwäss in het Duits) staat aangeplant in de wereld. In de Middeleeuwen stonden de wijngaarden in Frankrijk en Duitsland vol met deze druivensoort. Gouais leverde simpele, zure wijnen op en moest dus al gauw plaatsmaken voor de hoger aangeschreven Pinot. In de tussentijd had de promiscue Gouais het in de wijngaard wel al verschillende keren aangelegd met Pinot. Hieruit ontstonden 16 nakomelingen, waaronder niet de minste. Chardonnay, Gamay, Aligoté, Melon, Aubin vert, Auxerrois, Bachet noir, Beaunoir, Dameron, Franc noir de la Haute Saône, Gamay blanc, Gloriod, Knipperlé, Peurion, Romorantin, Roublot, Sacy. Andere bekende, en nu nog aangeplante nakomelingen met andere vaders zijn bijvoorbeeld Riesling en Furmint ! In totaal kennen we 83 nakomelingen van Gouais Blanc. Kortom een nogal sletterig aangelegde typje. Maar wel één die rijkelijk heeft bijgedragen aan de diversiteit in keuze in het wijnschap. Kortom, zonder druivenverwantschap niet zo veel lekkere wijn.